Смртта ги потисна „Шу праиш“ и „Ало началниче“ на ѕидовите

by А С · 01/04/2015

По графитите „Шу праиш“, „Здраво Горде“ и „Ало началниче“, инспирирани од прислушуваните разговори, почнаа да се појавува и серија со националистичка содржина и јасен говор на омраза.

Кај голем дел од графитите негативното ословување за одредена етничка заедница е пречкртано и е заменето со друг збор. На пример, вториот збор во „Смрт за Шиптари“ е заменет со зборот „омраза“, по што графитот станал „Смрт за омраза“.

Вчера, пак, лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Никола Груевски, на минингот во Штип го обвини токму лидерот на опозицијата, Зоран Заев, дека планира да инсценира меѓуетнички тензии.

– Да не дозволиме да го направат финалето за кое оваа нивна операција е измислена. Да не дозволиме да нè закрват ниту по политички ниту по верски и етнички линии. Да не дозволиме да успеат во сценариото што тие го исконструирале – рече Груевски.

Познавачите велат дека доколку графитите се појавиле преку ноќ, веројатно се нарачани од политички центри на моќ, со јасна намера да се дефокусира моменталната остра критика на власта и да се насочи кон меѓуетничка омраза.

– Дека вакви акции се организираат и дека имаат застрашувачки ефект, не е ништо ново. На пример, пред неколку години, оркестрирано „Брат Љубе“ преку ноќ стана „Љубе предавник“ на скопските улици и по медиумите. Она што е ново и радува е што во последниве години има и појава на антинационалистички интервенции врз графитите кои шират омраза – се пребојуваат во „Смрт за национализмот“ или „Смрт за шовинизмот“. Овие интервенции, колку што ми е познато, се организираат од групи поврзани со новата македонска левица, која има мултиетнички карактер. Кои графити ќе „победат“ е тешко да се предвиди – вели Слободан Јаќоски, комуникациски аналитичар.

Графитите во зависност од содржината можат да послужат како показател за состојбите во едно општеството – вели Бардил Јашари, директор на Фондацијата за интернет и општество „Метаморфозис“.

– Тие се често рефлексија на актуелни случувања и такви се, на пример, графитите кои содржат фрагменти од објавените „бомби“ на Заев. Се разбира дека графитите, исто така, можат да послужат за јавно пренесување пораки кои предизвикуваат омраза и сметам дека графитите кои се појавија во последно време против Албанците се користат за манипулација и дефокусирање од вистинските проблеми преку потикнување омраза но и страв со „потсетување на дежурната закана“ за Македонија и Македонците. Такви графити редовно се појавуваа со помал или поголем интензитет во зависност од политичкиот контекст и се редовен попратен „декор“ на секои избори, па затоа мислам дека можеби сe дел од партиска кампања и подготовка за избори. Сепак, реакцијата на ваквите графити со бришење на елементите на омраза инспирира и дава надеж дека можеби ваквите манипулации во иднина ќе имаат се помал ефект – вели Јашари.

Во оваа акција за дефокусирање на јавноста од актуелната политичка криза може да се сместат и острите коментари околу документарецот на „Ал Џезаира“, „Луѓе и моќ: Македонија – зад фасадата“, прикажан веднаш по интервјуто на Зоран Заев, но и слични коментари за предлогот Албанец да биде премиер на Македонија, кој се појави во анкета на неделникот „Фокус“.